Czy aktywność fizyczna pomaga zwalczać choroby układu pokarmowego?

Aktywność fizyczna jest – obok zbilansowanej diety – jednym z czynników korzystnie wpływających na zdrowie człowieka i funkcjonowanie jego organizmu. Regularny trening poprawia pracę układu sercowo-naczyniowego, wzmacnia układ ruchowy i znacznie redukuje ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych. W jaki sposób i czy w ogóle wpływa na układ pokarmowy?

Jak funkcjonuje układ pokarmowy podczas wysiłku fizycznego?

Mimo rozwoju technologii i nauki nadal nie wiadomo do końca, jak funkcjonuje fizjologia układu pokarmowego w czasie wytężonego wysiłku fizycznego. Z wielu badań i obserwacji klinicznych wynika, że podczas trwania treningu dochodzi do pobudzania współczulnego układu autonomicznego. Jest on elementem układu nerwowego, który odpowiedzialny jest za unerwianie narządów wewnętrznych i wpływa na regulację ich pracy. Dzieli się on dodatkowo na układ przywspółczulny i współczulny. Warto tutaj nadmienić, że prawidłowe i optymalne funkcjonowanie układu pokarmowego ma miejsce, gdy człowiek odpoczywa.

Zjedzenie dużego posiłku powoduje, że aktywuje się układ przywspółczulny, który wspomaga pracę jelit, zwiększając wydzielanie kwasu żółciowego, a także enzymów trzustkowych. Z kolei w trakcie wytężonego wysiłku fizycznego dochodzi do aktywacji układu współczulnego, który powoduje przyspieszenie akcji serca, odpływ krwi z jelit i jej jednoczesny napływ do mięśni. Dlatego też można wywnioskować, że aktywność fizyczna może mieć dwojaki wpływ na układ pokarmowy.

Jakie korzyści daje układowi pokarmowemu regularna aktywność fizyczna?

Korzyści dla pracy układu pokarmowego i procesu trawienia, które wynikają z regularnego wysiłku fizycznego, nie są do końca wyjaśnione. Najbardziej polecaną formą regularnego treningu są ćwiczenia wytrzymałościowe ze średnim obciążeniem, czyli bieganie, rower lub pływanie. Wykazano przy tym, że tego typu wysiłek fizyczny zmniejsza ryzyko wystąpienia zaparć, a nawet nowotworu jelita grubego. Wynika to najprawdopodobniej z faktu szybszego pasażu jelitowego. Inne, pośrednie korzyści dla układu pokarmowego oraz trawienia pojawiają się przy okazji redukcji masy ciała, która pojawia się dosyć często u osób regularnie wykonujących ćwiczenia. U szczupłych i wysportowanych ludzi widoczne jest znacznie mniejsze otłuszczenie narządów wewnętrznych, co korzystnie wpływa na procesy trawienne. Ponadto takie dolegliwości jak choroby zapalne jelit występują znacznie rzadziej u osób aktywnych niż u tych, które nie uprawiają sportu.

Negatywny wpływ aktywności fizycznej na układ pokarmowy

Dla części osób może się to okazać szokujące, ale badania jednoznacznie pokazują, że nie każda aktywności fizyczna wpływa korzystnie na funkcjonowanie układu pokarmowego oraz procesy trawienne. Charakterystyczny zestaw dolegliwości pojawia się w momencie, kiedy poddajemy organizm wysiłkowi przekraczającemu nasze możliwości. Mamy wtedy mdłości, ból brzucha, a niekiedy pojawiają się nawet wymioty.

Objawy te związane są z wystąpieniem tzw. refluksu żołądkowo-przełykowego. Wpływ zbyt intensywnego wysiłku fizycznego na częstotliwość pojawiania się tych dolegliwości jest odpowiednio udokumentowany. Podczas badań zaobserwowano, że nawet do 90 procent zawodowych sportowców narzeka na problemy z układem pokarmowym i procesami trawiennymi. Mechanizm ich pojawienia się polega na występowaniu wstecznej perystaltyki pomiędzy przełykiem a żołądkiem.

Ćwiczyć czy jednak nie ćwiczyć?

Odpowiedź na to pytanie jest jasna i oczywista – ćwiczyć. Należy jednak pamiętać, aby jednostki treningowe były odpowiednio dopasowane do naszych możliwości. Jeśli sporadycznie dojdzie do przekroczenia pewnej bariery, to organizm w większości przypadków sobie z tym poradzi. Jeśli jednak na każdym treningu będzie następowało przeciążenie wszystkich układów, odbije się to rzecz jasna na układzie pokarmowym i pojawią się wcześniej wspomniane dolegliwości.